کاخ چهلستون یکی از آثار باشکوه و تاریخی اصفهان است که در دوره صفوی ساخته شده است.
این کاخ در باغی به نام جهان‌نما قرار دارد که شاه عباس اول آن را به عنوان محل سکونت خود انتخاب کرد.
کاخ چهلستون دارای معماری و نقاشی‌های زیبا و منحصر به فرد است که بسیاری از گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و هنر را به خود جذب می‌کند.
این کاخ با وجود گذشت چندین قرن از ساخت آن، همچنان شکوه و جلال خود را حفظ کرده است.
باغ چهلستون یکی از زیباترین و مهمترین باغ‌های تاریخی اصفهان است که در قلب شهر و در میان دیگر باغ‌های صفوی قرار دارد.
این باغ به عنوان پلی بین دو شالوده شهری، یعنی چهارباغ و نقش‌جهان، نقشی حیاتی داشته است.
این باغ با معماری منحصر به فرد و آبنمای زیبای خود، نمادی از هنر و فرهنگ ایرانی است.
باغ چهلستون یکی از شاهکارهای معماری و آبنمایی ایران است که در مرکز شهر اصفهان واقع شده است.
این باغ از سه درب ورودی بهره می‌برد که درب اصلی آن به سمت شرق رو می‌شود.
با گذر از درب اصلی، مسیری کوتاه ما را به استخر بزرگ و کاخ زیبای باغ هدایت می‌کند.
درختان سرسبز در دو طرف مسیر، جهت حرکت را نشان می‌دهند.
باغ چهلستون دارای شیب ناچیزی است که باعث می‌شود آب در جوی‌ها به راحتی جریان داشته باشد.
باغ چهلستون یک باغ تاریخی و زیبا در مرکز اصفهان است که آب آن در گذشته از رودخانه مادی «فدن» می‌آمد و به میدان نقش جهان می‌رسید.
اما اکنون، آب باغ از چاهی عمیق گرفته می‌شود. باغ چهلستون دارای درختان مختلفی است که شامل کاج ایرانی، نارون، افرای سیاه، چنار و عرعر می‌شوند.
همچنین گل‌های فصلی در باغچه‌های اطراف کاخ کاشته شده‌اند که از گلخانه در جنوب باغ تهیه می‌شوند.
کاخ باغ چهلستون دارای مساحت ۲۱۲۰ متر مربع است و یک متر از سطح باغ بالاتر قرار دارد.
باغ چهلستون با دیوارهایی از محیط اطراف خود جدا شده و امروزه رابطه‌ای کم با سایر عناصر شهری دارد.
در گذشته، عناصر مهم شهری مانند میدان نقش جهان و سایر بناهای عمومی نشان‌دهنده‌ی ساختار شهری بودند.
این رابطه‌ی درونی را با استفاده از فضاهای کوچک پوشیده‌ی میانی مثل ورودی‌ها و ملحقات برقرار کرده بودند.
کاخ چهل ستون اصفهان کجاست؟
کاخ چهلستون در محله‌ی چهارباغ پایین، نزدیک میدان نقش جهان واقع شده است.
برای رسیدن به آن می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی خود استفاده کنید.
ایستگاه متروی میدان امام حسین یا ایستگاه اتوبوس میدان امام حسین نزدیک به کاخ چهلستون هستند و می‌توانید با پیاده‌روی این مسیر را طی کنید.
اگر با خودروی خود می‌روید، می‌توانید در پارکینگ‌های عمومی خیابان‌های اطراف پارک کنید.
همچنین اگر از میدان نقش جهان می‌خواهید به کاخ بروید، می‌توانید با کمی پیاده‌روی به مقصد برسید.
برای این منظور از خیابان سپه به‌سمت دروازه دولت رفته و در تقاطع خیابان استانداری به‌سمت چپ برید.
کمی بعد کاخ موزه چهلستون را مشاهده خواهید کرد.
وجه تسمیه کاخ چهلستون:
ایوان اصلی کاخ چهلستون روی بیست ستون قرار دارد.
برخی از محققان معتقدند که نام کاخ به خاطر انعکاس بیست ستون روی آب استخر زیبا و بزرگ ساختمان انتخاب شده است.
البته اهمیت عدد ۴۰ در ادب فارسی (این عدد نماد تعدد و کثرت است) نیز شاید دلیل دیگری برای نام‌گذاری چهلستون باشد.
تاریخچه کاخ چهل ستون اصفهان:
باغ چهل ستون اصفهان، یک باغ سلطنتی از دوران صفوی است.
تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی به‌خاطر کمبود اطلاعات، نظری در مورد تاریخ بنای چهلستون دادن سخت بود.
در همان سال، در روی تالار كاخ، دو كتیبه از زیر گچ پیدا شدند كه یكی كوچك‌تر و روی زمینه صورتی‌رنگ، ساخت تالار چهلستون را به شاه عباس دوم نسبت می‌داد و سال تمام شدن آن را ۱۰۵۷ هجری قمری مشخص می‌کرد.
كتیبه دیگر كه بلندتر و خطوط آن گچ‌بری روی زمینه آبی‌رنگ است، از بازسازی زمان شاه سلطان حسین سخن می‌گوید.
شاه عباس اول، پس از انتقال پایتختی به اصفهان در سال ۱۰۰۷ هجری قمری، تصمیم گرفت خیابانی زیبا و بلند به نام چهارباغ بسازد و در اطراف آن باغ‌های متنوعی را احداث کند.
این باغ‌ها شامل باغ خرگاه، باغ بلبل، باغ هشت بهشت، باغ فتح‌آباد، باغ كاج، باغ نسترن، باغ خلعت و باغ انگورستان بودند.
این باغ‌ها به هم پیوسته بودند و نشانه‌ای از مفهوم «باغ اندر باغ» در طراحی شهر اصفهان بودند.
اما متأسفانه از این باغ‌ها فقط باغ هشت بهشت و باغ چهلستون باقی مانده‌اند و بقیه از بین رفته‌اند و فقط اسمشان مانده است.
شيخ بهایی، عالم بزرگ دوره صفوی، با انتخاب اصفهان به‌عنوان مرکز حکومت، نقشه‌کشی و ساخت کاخ‌های شاهی را در جنوب شهر و در محل ميدان نقش جهان آغاز کرد.
اولین کاخی که ساخته شد عالی‌قاپو بود که تا ميدان چهارباغ عباسی امتداد داشت.
در اين فضای بزرگ که چندين کاخ سلطنتی در آن قرار داشت، ساختمان‌هایی مثل تالار اشرف، جبه‌خانه، رکيب خانه، کشیک‌خانه، تالار طويله، کاخ هشت‌بهشت، توحيد خانه و ساير عمارت‌ها نيز احداث شدند.
شاه‌عباس اول، پس از انتخاب اصفهان به‌عنوان پایتخت، باغ چهلستون را در میان خیابان چهارباغ بنا کرد و در آن عمارتی به شكل کلاه‌فرنگی با اتاق‌های كوچک در دور آن قرار داد كه اساس كاخ چهلستون بود.
این باغ درباری محلی برای میزبانی از مهمانان شاه در جشن‌ها و مراسم‌ها بود.
شاه عباس دوم، پادشاه هفتم صفوی، باغ و عمارت را گسترش داد و تالارها و ایوان‌های جدیدی به آن اضافه کرد.
از این تالارها و ایوان‌ها می‌توان به تالار آینه، تالار هجده ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان‌های دو طرف سرسرای پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار نام برد.
این ساختمان‌ها با نقاشی، آیینه‌کاری و کاشی‌کاری زیبا و هنرمندانه تزیین شده بودند.
تالارهای بزرگ كاخ در دوره شاه عباس دوم نیز محلی برای برگزاری مراسم‌های رسمی و پذیرایی از سفیران كشورهای دیگر بود.
این كاخ در سال ۱۰۵۶ هجری قمری با حضور شاه عباس دوم و میهمانان خارجی رونمایی شد.
با استناد به شعرهایی که برخی از شاعران عصر صفویه درباره چهلستون سروده‌اند و با مراجعه به منابع و متون تاریخی آن دوره، می‌توان گفت کاخ چهلستون در سال ۱۰۵۷ هجری قمری در زمان حکومت شاه عباس دوم به اتمام رسید.
یکی از این شاعران صائب تبریزی، ملک الشعرای آن زمان بود که در قصيده‌ای طولانی چهلستون را توصيف کرده و در پایان قصيده با مصراع «قبله‌گاه تاجداران باد دائم اين مکان»، سال ۱۰۵۷ هجری را اعلام کرده است.
در سال دوازدهم سلطنت شاه سلطان حسین، كاخ چهلستون آتش گرفت و بعد از آن تعمیر شد و احتمالاً همانند قبل باقی ماند.
بر اساس گزارش سیاحانی مثل فلاندن و كست در دوره محمدشاه قاجار و همچنین مادام دیو لافوآ، در سال ۱۲۹۸ هجری قمری، باغ چهلستون همان شکل اصلی خود را داشت؛ ولی از سال ۱۳۰۰ هجری قمری در زمان ظل السلطان، پسر ناصرالدین شاه و والی اصفهان، خرابی زیادی به عمد در این عمارت ایجاد شد.
معماری کاخ چهلستون:
کاخ چهل ستون اصفهان یکی از نمونه‌های زیبا و منحصربه‌فرد معماری ایرانی است که با الهام از هنرهای چینی و فرنگی ساخته شده است.
این کاخ دارای یک ایوان بزرگ است که به سمت شرق رویه است و ۳۸ متر طول، ۱۷ متر عرض و ۱۴ متر ارتفاع دارد. ایوان بر ۱۸ ستون چوبی هشت‌ضلعی استوار است که چهارستون مرکزی آن روی چهار شیرسنگی قرار دارند.
از دهان این شیرها آب فواره می‌زند و به استخر مرمری وسط ایوان می‌ریزد.
در چهار طرف استخر هم مجسمه‌هایی وجود دارند که از عمارت‌های دیگر منتقل شده‌اند.
ایوان کاخ دو بخش دارد؛ یک بخش که تالار مرکزی کاخ است و محل پذیرایی از مهمانان خارجی و شخصیت‌های مهم بوده است.
این تالار دارای گنبدی زیبا و پرکار است که با لچک‌های رنگین و طرح‌های طلایی تزیین شده است.
در این تالار نقاشی‌هایی از وقایع تاریخی دوران صفویه و قاجاریه دیده می‌شود که برخی از آن‌ها اثر مسلم نقاشی هستند.
قسمت دیگر ایوان که کمی بالاتر است، سردر ورودی تالار را تشکیل می‌دهد و با آیینه‌کاری زیبا و پیچیده مزین شده است.
در این قسمت آیینه‌های کوچک و بزرگ به شکل معرق و خشتی به کار رفته‌اند.
سقف ایوان نیز از قاب‌های چوبی و با اشکال هندسی مختلف ساخته شده است که تصویر استخر مرمری را در خود نشان می‌دهد.
در دو طرف تالار مرکزی کاخ، اتاق‌هایی وجود دارند که در حال حاضر به عنوان نمایشگاه‌های فصلی استفاده می‌شوند.
این اتاق‌ها نیز دارای نقاشی‌هایی هستند که برخی از آن‌ها در عصر قاجار زیر لایه‌ای از گچ پوشیده شده بودند و با کمک کارشناسان بازیابی و مرمت شده‌اند.
در این اتاق‌ها تصاویری از سفرا و اروپایی‌هایی که در آن زمان در اصفهان بودند و همچنین تصویر شاه عباس اول با تاج خاص خود و مینیاتورهای دیگر قابل مشاهده است.
کاخ چهلستون اصفهان یکی از شاهکارهای معماری و هنری دوران صفویه است که با تزیینات متنوع و زیبایی از نقاشی، کاشی‌کاری، آیینه‌کاری و لچک‌کاری به چشم می‌خورد.
این کاخ در سال ۱۰۵۷ هجری قمری توسط شاه عباس دوم افتتاح شد و در دوران‌های بعدی تعمیر و توسعه یافت.
این کاخ در حال حاضر به عنوان باغ‌موزه‌ای فعالیت می‌کند و محل نمایش برخی از آثار هنری ایران است.
بهترین زمان بازدید از کاخ چهل ستون اصفهان:
کاخ چهلستون در فصل بهار و مخصوصاً در ماه اردیبهشت، زیبایی خاصی دارد؛ زیرا هوا خوش‌آب‌وهوا است و باغ اطراف آن سرسبز و شاداب است.
البته عصرهای تابستان نیز این مکان خنک و دلنشین است و مورد توجه زیادی قرار می‌گیرد.
اگر علاقه به عکاسی دارید، به‌دلیل موقعیت خورشید در روبروی کاخ، از ساعت ۹ تا ۱۱ می‌توانید عکس‌های زیبا و باکیفیتی بگیرید.
همچنین در شب‌ها، چهلستون با نورپردازی متنوع و جذاب، چهره‌ای دیگر به خود می‌بخشد.
ساعات بازدید و بلیط کاخ چهل ستون اصفهان:
این مجموعه هر روز قابل بازدید است مگر روزهایی که عزاداری تاسوعا و عاشورا، رحلت پیامبر اکرم (ص) و امام خمینی (ره) و شهادت امام صادق (ع) و حضرت علی (ع) برگزار می‌شود.
اگر می‌خواهید کاخ چهلستون را ببینید، از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر می‌توانید به آنجا بروید.
قیمت بلیط (سال ۱۳۹۹) برای گردشگران داخلی پنج هزار تومان و برای گردشگران خارجی پنجاه هزار تومان است.
